Kurt Schwitters
Roedd Kurt Schwitters (Herman Edward Karl Julius Schwitters, 20 Mehefin 1887 – 8 Ionawr 1948) yn arlunydd arloesol yn Yr Almaen ar hanner cyntaf yr 20g.Arbrofodd gyda steil Ciwbaidd a Mynegiadaeth ''(expressionist)'' ac yn 1919 creuodd waith ''collage'' a defnyddiodd y term “Merz,” ar gyfer ei holl waith creadigol o farddoniaeth, ''collage'' a cerflunwaith.
Roedd yn rhan o'r grŵp Dada ym Berlin ar ddechrau 1920au gyda Jean Arp and Raoul Hausmann a Hannah Höch. Roedd yn rhan o'r arddangosfa yn ''Der Sturm'' a chyfrannodd i'r cylchgrawn ''Der Sturm'' .
Gydag Arp, mynychodd y ''Kongress der Konstructivisten'' yn Weimar ym 1922. Yno daeth yn ffrindau gyda'r arlunydd Iseldireg Theo van Doesburg a dylanwadwyd gan ei waith De Stijl.
Rhwng 1923 i 1932 cyhoeddodd cylchgrawn ''Merz'' gan arbrfi gyda dulliau Teipograffi a dechreuodd ar ei ''Merzbau'' - cerflunwaith a daeth i lenwi ei stiwdio yn Hannover. Cafodd ei waith eu cynnwys yn arddangosfeydd Ciwbaidd, Dada, Haniaethol ''(abstract)'' a Swrreal yn Zürich, Paris ac Efrog Newydd.
Hefyd rhwng 1923 a 1932 cyfansoddodd ''Ursonate -'' barddoniaeth sain a dylanwadwyd gan Raoul Hausmann. Mae'r cerdd yn defnyddio seiniau yn hytrach na geiriau arferol.
Yn 1937 cafodd Schwitters a llawer iawn o artistiaid a llenorion eu gwahadd gan y Natsïaid. Cafodd eu gwaith ei alw'n ''Entartete Kunst'' - 'Celf Ddirywiedig'. Trefnodd y Natsïaid arddangosfeydd o waith 'dirywiedig' gan rhoi cyfle i'r cyhoedd chwerthin ar ei ben. Distrywid llawr o'r darluniau a llosgwyd llyfrau. Fel llawer o arlunwyr, iddewon a gwrthwynebyr y Natsïad yn gyffredinol, roedd rhaid i Schwitters dianc yr Almaen rhag ofn iddo gael ei garcharu neu ladd.
Symudodd I Norwy a wedyn Lloegr. Yn Lloegr cafodd ei garcharu am dros flwyddyn gyda llawr o bobl eraill oedd wedi ffoi o'r Almaen ac Awstria, writh i'r llywodraeth yn poeni am sbïwyr. Bu farw yn Kendel ym 1947 bawd|300px|chwith|Tudalen o gatalog yr arddangosfa ''Entartete Kunst'' - 'Celf Ddirywiedig', a drefnodd y Natsïaid. Mae llun o ''Merzbild'' gan Schwitters (chwith isaf). Cafodd y darluniau eu distrwyio gan y Natsïaid. Darparwyd gan Wikipedia
-
1
-
2gan Schwitters, Kurt
Cyhoeddwyd 1971Rhif Galw: BK2 Jörg, Wolfgang, Großformate, Rara BG-Hb 0340/2007GLlyfr -
3
-
4Rhif Galw: BK2 Schwitters, Kurt, Rara BG-Hb 0730/2006GLlyfr
-
5Rhif Galw: BK5b2e Dada BG-Hb 650/95BLlyfr
-
6Rhif Galw: BK5b2e Dada BG-Hb 366/94GLlyfr
-
7
Rhif Galw: BK6 BG-Hb 402/94K. Bestand: 1.1923 - 24.1932Reprint 1975 ; Lücken s.o..Cylchgrawn -
8
Rhif Galw: Archiv. Bestand: 1-2u6.1923; 7-9u.11-12.1924; 20.1927; 21.1931; 24.1932.Cylchgrawn -
9gan Bader, GrahamAwduron Eraill: “...Schwitters, Kurt...”
Cyhoeddwyd 2021
Rhif Galw: BK2 Schwitters, Kurt BG-Hb 0852/2022BInhaltsverzeichnis
Llyfr -
10gan Struck, PeterAwduron Eraill: “...Schwitters, Kurt...”
Cyhoeddwyd 2019
Rhif Galw: BK2 Schwitters, Kurt BG-Hb 0460/2020BLlyfr -
11gan Schulz, IsabelAwduron Eraill: “...Schwitters, Kurt...”
Cyhoeddwyd 2020
Rhif Galw: BK2 Schwitters, Kurt BG-Hb 0182/2020BLlyfr -
12gan Barchan, StinaAwduron Eraill: “...Schwitters, Kurt...”
Cyhoeddwyd 2023
Rhif Galw: BK2 Höch, Hannah BG-Hb 0298/2024BInhaltstext
Llyfr -
13Cyhoeddwyd 2019Awduron Eraill: “...Schwitters, Kurt...”
Rhif Galw: BK2 Schwitters, Kurt BG-Hb 0050/2020BLlyfr -
14Cyhoeddwyd 1986Awduron Eraill: “...Schwitters, Kurt...”
Rhif Galw: BK2 Schwitters, Kurt BG-Hb 0087/2022GInhaltsverzeichnis
Llyfr